حمل و نقل ابزاری برای جابجایی کالا ، گونه ها و انسان ها محسوب می شود . عرف و قوانین و مقررات حمل کالا و حمل مسافران و کاربران حمل و نقل شهری دارای تفاوت های عمده ای هستند که در ادامه مقاله آنها را بررسی خواهیم کرد .

در پروسه حمل کالا قوانین و شیوه های جابجایی کالا ، مجوزحمل و نقل کالا ، مدارک لازم و قوانین گمرکی و وانگهی ابعاد ، جنس و وزن کالا بسیار باره توجه هستند در حالی که در حمل ونقل شخصی وعمومی طراحی وسیله نقلیه به هدف تعبیه استاندارد های لازم برای شمار مسافران و میزان باری که حمل می کنند باره بررسی و توجه قرار می گیرند .
اگر پروسه حمل و نقل مربوط به جابجایی اتباع به صورت عمومی به قصد مسافرت های شهری ، بین شهری یا برون مرزی باشد به آن ترابری عمومی گفته می شود . در این گونه خدمات، سفر به صورت اشتراکی بدست افرادی ناشناس بدون توافق پیشین سپریدن می‌شود . اگر حمل و نقل با استفاده از وسایل نقلیه شخصی سپریدن شوند به تعبیری حمل و نقل شخصی نامیده می شود .
حمل و نقل عمومی مسافران به صور جاده ای ، هوایی ، ریلی و دریایی امکان پذیر است که با وسایل نقلیه ای چون تاکسی (اتومبیل سواری ) ، اتوبوس ، مترو و منوریل برای ترابری شهری سپریدن می شود . در برخی از مملکت ها نقل مکان مسافران در شهر با استفاده از قایق ها و کشتی های آبی نیز صورت می گیرد .

همچنین ماشین های سواری و اتوبوس ها ، قطار ، هواپیما و کشتی به هدف حمل ونقل بین شهری انجام می شوند . برای حمل و نقل مسافرانی که بین شهر های یک کشور مسافرت می کنند نیازی به مجوز عبور و مرور نخواهد بود .
در ترابری برون مرزی ، مسافرانی که قصد مسافرت از نقطه ای در یک کشور به کشوری سایر را دارند نیزاز وسایل نقلیه هوائی ، دریایی ، جاده ای و ریلی مشابه هواپیما ، قطار ، اتوبوس و کشتی استفاده می شود . آمد و شد در بین مملکت ها به غیر از کشور های عضو اتحادیه اروپا نیازمند پاسپورت و مجوزعبور ( ویزا ) می باشد . البته با توجه به مقررات بین کشور ها گرفتن ویزا برای نقل فضا بین کشور هایی مشخص ، لازم نخواهد بود . لازم به ذکر است برای سفرهای برون مرزی با خودرو شخصی ، مراجعه به گمرک و گرفتن پلاک و تصدیق (رانندگی) ی بین المللی بایسته می باشد .
ترابری یا ترابری ( که در انگلیسی transport ، خوانده می شود)،جابجایی و انتقال انسان و کالاست از جایی به جای سایر . این عبارت از کلمات لاتین trans به معنای از یک سو به سوی دیگر و portare به معنی حمل کردن ریشه گرفته است.

جنبه های حمل و نقل
رشته حمل و نقل دارای جنبه های گوناگونی است : در یک دسته بندی کلی می تاب آن را به سه دسته زیر ساخت ، وسایل نقلیه و سهم برداری بخش نمود. زیر ساخت شامل شبکه های حمل و نقل « جاده ها ، خطوط خط آهن ، گذرگاه های هوایی ، مسیر های آبی ، خطوط لوله حمل مواد ، غیره ) باره بهره‌گیری و همچنین گره ها یا پایانه ها ( مانند فرودگاه ها ، ایستگاه های راه آهن ، ایستگاه اتوبوس ، بنادر . وسایل نقلیه عموماً در شبکه ها جنبش می کنند، مشابه اتومبیل ها ، قطارها و هواپیماها .
بهره برداری ، شامل فعالیتهایی است که مهار سیستم را سپریدن می دهند. مشابه : چراغ های راهبری و شیب سنج ها ، سوئیچ های خط آهن ، مهار ترافیک هوایی ، غیره و همچنین سیاستهایی مشابه چگونگی اداره امور مالی حمل و نقل (مانند استفاده از عوارض جاده ای یا مالیات سوخت در حمل و نقل بزرگراهی)
در حالت کلی ، طراحی شبکه در حوزه « مهندسی عمران ) و برنامه ریزی شهری ، طراحی وسایل نقلیه ، در گستره مهندسی مکانیک و زیر شاخه های تخصصی آن مثل مهندسی دریایی و مهندسی هوا-فضا و سهم برداری ها نیز معمولاً تخصصی شده اند. هرچند که ممکن است از آن تحقیق سهم بردای یا مهندسی سیستم ها باشد.
مد های حمل و نقل
مد ها، ترکیبی از شبکه ها،وسایل نقلیه و سهم برداری هستند و شامل پیاده رفتن ، سیستم اتومبیل/بزرگراه ، ریلی ، حمل و نقل دریایی ( کشتی ها ، راههای آبی و کنترل شدامد هوایی ).
طبقه بندی های حمل و نقل
غیر انسانی : حمل و نقل با استفاده از نیروی حیوانات
هوانوردی
حمل و نقل کابلی
حمل و نقل انقالی
حمل و نقل با نیروی انسانی
حمل و نقل پیوندی
حمل و نقل جاده ای موتوری
حمل و نقل غیر جاده ای موتوری
ترانزیت تند شخصی ( همانند یک سرویس تاکسی خودکار)
حمل و نقل لوله ای
حمل و نقل ریلی
حمل و نقل دریایی
حمل و نقل فضایی
حمل و نقل در دیگر سیاره ها
حمل و نقل رهنمود شده برای آینده

حمل و نقل و ارتباطات
حمل و نقل و ارتباطات جایگزین و مکمل یکدیگرند. با اینکه شدنی است ارتباطات کاملاً مترقی بتواند جایگزین حمل و نقل شود و شخص به جای دید از نزدیک کسی به او تلگراف ، تلفن ، فکس یا نامه الکترونیک بزند ، مقاوم شده است که این مدهای ارتباطی به راستی در همه اثرات متقابل بیشتری را برپایی می کنند. پیشرفت در حمل و نقل بدون ارتباطات غیر شدنی است. ارتباطات برای سیستمهای حمل و نقلی پیشرفته حیاتی و بایسته اند. از خطوط خط آهن دارای یک خط که می خواهند در هر دو جهت از آنها قطار عبور کند لغایت مهار خطوط هوایی که همواره باید از محل هواپیما در آسمان اطلاع داشته باشد. پس ، نگریستن شده که افزایش و ترقی گرد ، منجر به توسعه اغلب دیگری می گردد.
حمل و نقل ، فعالیت ها و کاربری زمین
یک رابطه و ارتباط نامی بین تراکم توسعه و انواع ترابری وجود دارد. تراکم عبارت است از نسبت مساحت فضای طبقه ( ساخته شده) به مساحت زمین. بر پایه قانون شست ، تراکمهای یک و نیمه یا کمتر برای خودرو ها مناسب هستندو تراکم های شش و بیشتر برای قطار. محدوده تراکم های بین نزدیک دو الی چهار از قواعد قراردادهای ترابری خصوصی یا همگانی خیلی پیروی نمی کنند . بسیاری از شهرها دارای این میزان تراکم بوده و از مشکلات ترافیکی مشقت می برند. ترانزیت سریع شخصی شدنی است این خلاء را پر کند.
کاربری زمین از کار و جنبش ها پشتیبانی می کند. این فعالیت ها از لحاظ فضایی از هم فاصله دارند. ملت دربایستن دارند از نقطه ای با نقطه ای دیگر بروند.( به عنوان مثال از خانه به محل شغل یا خرید و بازگشت به خانه).
حمل و نقل یک تقاضای منتجاست که وجودش برای کار و جنبش هایی که در انتهای سفرها اتمام می شود لازم است. بهره‌گیری مطلوب از کاربری زمین فاصله بین تکاپو های عادی و روزمره را مختصر کرده و کاهش می دهد.(مانند منزل و خرید آذوقه) ، و فضا های توسعه مکشوف ی دارای تراکم بیشتر را کم و بیش خطوط حمل و نقل و مراکز تکاپو قرار می دهد. کاربری زمین تاب پسندیده باعث ترمکز فعالیت ها (مانند مشاغل) در محل به دور از سایر مقصدها (مانند منزل و مراکز خرید) می شود.
راههایی برای صرفه جویی در تراکم هستی دارد. بسیاری از زمین ها می توانند کاربری های بهتری از کاربری حمل و نقلی داشته باشند. تسهیلات حمل و نقلی به زمین احتیاج دارند و در شهرها سطوح آسفالت و سنگفرش شده ( دربرگیرنده خیابانها و پارکینگ ها) به راحتی الی بیش از بیست درصد همه کاربری اراضی را در بر می گیرند. یک سیستم ترابری کارا می تواند از هدر رفتن زمین جلوگیری نماید.

حمل و نقل ؛ انرژی و محیط زیست
حمل و نثل احد از بخشهای عمده و اصلی مصرف کننده انرژی است. بیشتر وسایل ترابری از سوخت هایی هیدروکربنی بهره‌گیری می کنند. اگر این سوخت ها ناقص بسوزند ، فرآوری آلودگی می کنند. با وجود اینکه وسایل نقلیه در ایالات متحده نسبت به گذشته به دلیل مقررات زیست محیطی آلودگی اقلیت ایجاد می کنند ، ولی در عمل این فرمایش به علت افزایش شمار وسایل نقلیه و میزات کاربرد ای که از هر یک از آنها می شود ، بی اثر شده است. سوختهای مختصر آلوده کننده می توانند آلودگی را تفریق دهند. در حال آماده معمولترین سوخت کم آلوده کننده گاز مایع است. هیدروژن نیز یک سوخت ؛ حتی از گاز هم کمتر هوا را آلوده می کند.

یک شیوه دیگر بالا بردن کارایی وسایل نقلیه است که تفریق آلودگی و اتلاف را بوسیله ایجاد کاهش در مصرف انرژی به همراه دارد. اگر امکان استفاده از نیروی الکتریسیته در وسایل نقلیه وجود داشته باشد ، موتورهای الکتریکی بهترین و کاراترین گزینه هستند. راه سایر فرآوری انرژی با به کارگیری سلولهای سوختی است که کارایی شان در لغایت پنج مساوی موتورهای حرارتی مرسومی است که در وسایل نقلیه هستی دارد. یک روش ترکیبی و بسیار کارساز طراحی وسایل نقلیه زمینی به شکلی است که مقاوت هوا در مقابل آن کم شود ، زیرا این وسایل هفتاد و پنج درصد از انرژی خود را صرف غلبه بر مقاومت هوا می کنند. طریق دیگری نیز وجود دارد که بازیافت نمودن انرژی است که در اثر ترمز از دست می رود. بکارگیری این روش نیازمند یک وسیله نقلیه پیچیده تر می باشد.
روشهای مختلفی برای حمل کالا وجود دارد که با توجه به نوع کالا سررسید و خرج ، تجاری یکتا از طریق های حمل را در عقیده میگیرند،حمل و نقل دریایی، ترابری زمینی ، حمل و نقل ریلی و ترابری هوایی . که عمده ترین روش ی حمل و نقل کالا ، دریایی می باشد.

قواعد بازرگانی بین الملل در باره اصطلاحات ترابری بیگانه اعم از تحویل روی عرشه ، خرج و کرایه حمل، بیمه تحت قواعد اینکوترمز تعریف گردیده است

روش های بین المللی حمل محموله
روش های متداول حمل محموله های صادراتی و وارداتی به شرح زیر می باشد.

گروه E : تحویل کالا در نقطه عزیمت در مبدأ:
EXW (مخفف :Ex Works) : تحویل کالا در نقطه عزیمت در مبدأ ( محل کار).

گروه F : تحویل کالا به خریدار بدون پرداخت کرایه حمل در مبدأ :
FCA (مخفف :Free Carrier) : تحویل کالا به حمل کننده در مبدأ ( تحویل کالا درون کامیون، ریل و هواپیما) . با پروا به اینکه محل تحویل کشور خریدار باشد، بارگیری با خریدار است و نقطه ریسک می‌باشد. هزینه حمل و بیمه با خریدار است. عقد قرارداد حمل و بیمه با خریدار (نه الزاما).

FAS (مخفف اصطلاح :Free Alongside Ship): تحویل کالا در ساحل کشتی در مبدأ. محل خاتمه ریسک فروشنده کناره کشتی در بندر است. خرج حمل و بیمه با خریدار است. عقد پیمان نامه حمل و بیمه و وارسی با خریدار است.

FOB (مخفف اصطلاح :Free On Board): تحویل کالا در عرشه کشتی در مبدأ. فروشنده وقتی کالا را از روی نرده کشتی عبور عدل ریسک خویش را خاتمه داده‌است. خرج حمل و بیمه با خریدار است. عقد پیمان نامه حمل از بندر تحویل و بیمه و بازرسی با خریدار است.

گروه C : تحویل کالا در خاستگاه به خریداربا پرداخت کرایه حمل :
CFR (مخفف اصطلاح :Cost and Freight): ارزش و اجاره حمل الی مقصد. C&F سابق است اما مخصوص حمل دریایی .کالا وقتی از روی نرده کشتی عبور می‌کند (بارگیری می‌شود) مسئولیت فروشنده منتهی میابد .هزینه بیمه با خریدار است .هزینه حمل با فروشنده‌است .عقد پیمان نامه بیمه با خریدار است .و عقد پیمان نامه حمل با فروشنده .

CIF (مخفف اصطلاح :Cost, Insurance and Freight): ارزش، بیمه و کرایه حمل الی مقصد. مخصوص حمل دریایی می‌باشد. کالا وقتی از روی نرده کشتی بارگیری می‌شود مسئولیت فروشنده ته میابد. خرج حمل و بیمه با فروشنده‌است. عقد پیمان نامه حمل و بیمه با فروشنده‌است.

CPT (مخفف اصطلاح :Carriage Paid To): تحویل با پرداخت کرایه حمل تا مقصد. حمل مرکب ولی اغلب برای طرق زمینی یا هوایی بهره‌گیری می‌شود. ریسک و مسئولیت فروشنده زمانی که کالا را تحویل اولین حمل کننده می‌دهد خاتمه میابد. هزینه حمل با فروشنده لغایت نقطه معین بر پایه قرارداد. خرج بیمه خریدار. عقد قرارداد بازرسی با خریدار است.

CIP (مخفف اصطلاح :Carriage and Insurance Paid to): تحویل با پرداخت اجاره حمل و بیمه الی مقصد. روش حمل مرکب می‌باشد. ریسک و مسئولیت فروشنده زمانی که کالا را به نقطه توافق شده می‌رساند پایان میابد. خرج بیمه و حمل با فروشنده‌است. عقد پیمان نامه بیمه و حمل با فروشنده‌است. عقد قرارداد بازبینی با خریدار است.

گروه D : تحویل کالا در مقصد :
DAF (مخفف اصطلاح :Delivered At Frontier): تحویل در مرز ( مرز تعیین شده ).

DES (مخفف اصطلاح :Delivered Ex Ship): تحویل در عرشه کشتی ( در مقصد ).

DEQ (مخفف اصطلاح :Delivered Ex Quay) : تحویل در اسکله ( در مقصد ).

DDU (مخفف اصطلاح :Delivered Duty Unpaid) : تحویل در مقصد بدون پرداخت حقوق و عوارض گمرکی.

DDP (مخفف اصطلاح :Delivered Duty Paid) : تحویل در مقصد با پرداخت حقوق و عوارض گمرکی.

DEQ (مخفف اصطلاح :Delivered Ex Quay) : تحویل در بارانداز ( در مقصد ).

DDU (مخفف اصطلاح :Delivered Duty Unpaid) : تحویل در مقصد بدون پرداخت حقوق و عوارض گمرکی.

DDP (مخفف اصطلاح :Delivered Duty Paid) : تحویل در مقصد با پرداخت حقوق و عوارض گمرکی.

تعریف انواع روش های ترابری و ترابرد:
حمل و نقل ریلی :

خطوط ریلی و حمل و نقل ریلی نقش متوسطی در زمینه ی بازرگانی حمل ونقل بین المللی را در بر دارد ، لیکن در حمل و نقل عمومی می توان از امکانات راه آهن بهره‌گیری کرد.توسعه خطوط خط آهن نقش مهمی در مقوله ی ترقی حمل و نقل بین المللی در بر دارد .
شرکت خط آهن ترابری در زمینه حمل بین المللی با پروا به امکانات موجود و در حال اشاعه خود و بر اساس توافقنامه های منعقده، کلیه خدمات مربوط به حمل گونه ها کالاهای صادراتی، وارداتی و ترانزیتی را از ایستگاه ها و مبادی مرزی مملکت به کلیه ایستگاه های خط آهن کشورهای آسیای میانه، روسیه، اکراین با تعرفه SMGS و ترکیه، سوریه و عراق و کشورهای دامنه دریایی بالتیک مساوی تعرفه های TEA انجام می دهد.

حمل و نقل دریایی :
این نوع حمل کالا در بازرگانی بین المللی حدودا 90 درصد این تجارت را برپایی می دهد . حمل و نقل دریایی در این میزان به لحاظ تناژی حدودا شش میلیون بدن از گونه ها کالاست كه تقريبا يك سوم آن را كالاهاي نفتي و يك سوم آن را كالاهاي فله و خشک و بقيه را كالاهاي غير فله تشكيل مي دهند.از این رو بنظر می رسد که ارائه هرگونه خدمات مؤثر در مقوله ترابری دریایی از پارامتر های لازم و مؤثر در سپریدن تجارت موفق و کارآمد بین المللی است. ترابری دریایی را می توان از افزار اصلی توسعه بازرگانی و تأمین دربایستن های بین المللی فعالان اقتصادی دانست. ولیکن هزینه های حمل و نقل و حمل کالا دسته قابل توجهی از قیمت پایان یافته کالا را برای مصرف کنندگان در بر دارد.

حمل و نقل زمینی :
حمل و نقل زمینی را می توان در دو دامنه بخش بندی کرد:
1.حمل کالا در محدوده ی یک کشور که ترابری داخلی نامیده می شود.
2.حمل کالا بین دو یا چند کشور که ترابری بین المللی نامیده می شود.
این نوع ترابری نیز مانند سایر متدهای ترابری در 3 تقسیم زیرساخت،وسایل نقلیه و بهره برداری به طور کلی طبقه بندی می شود.وضعیت آب و هوا و ترافیک جاده ای تآثیر بسزای در سرعت عمل ،دقت و امنیت این نوع حمل و نقل دارد.
همچنین سیاست هایی همانند عوارض جاده ای و امور مالیاتی و مالیات سوخت در حمل بزرگراهی شامل کار و جنبش هایی است که مهار سیستم حمل و نقل را سپریدن می دهند.در اینگونه ترابری نیز امثال دیگر فرایند های حمل کالا بارنامه صادر می شود.

حمل و نقل جاده ای :
حمل و نقل جاده ای احد از کهنه ترین مسیر های حمل بار و کالا می باشد که از نظر بها و سرعت جهت حمل بسیاری از گونه ها پسندیده است.به عنوان چند نمونه از این سرویس ها می تاب استفاده از کامیون یخچالی و محمولات حجیم، ترانزیت کالا و ارسال کالا به صورت Door To Door را اسم برد.
بخش حمل و نقل جاده ای با آمار سالیانه 600 میلیون بدن جابجایی کالا و 10 میلیون تن ترانزیت کالا نقش مهمی را در حمل و نقل داخلی و بین المللی داراست.
نکته ی دارای اهمیت این است که بخش دولتی هیچ دخالتی در امور اقتصادی و سرمایه گذاری این پهنه نداشته و نقش آن محدود به سیاست گذاری،برنامه ریزی و نظارته های نبکوتر می باشد.
سازمان راهداری و حمل نقل جاده ای عهده دار وظایف دولت در این زمینه می باشد.

حمل و نقل هوایی :
حمل و نقل هوایی یکتا از مطمئن ترین روشهای حمل و نقل است. در عصر فعلی که سررسید ارزش فراوانی پیدا کرده است و در مملکت وسیعی مثل ایران که فواصل زیادی بین شهر ها هستی دارد‍‍، حمل و نقل هوایی نقش بسیار مهمی را در زمینه ترابری بین المللی دارد. حمل و نقل هوایی شامل کرایه هواپیما ، خدمات زمینی فرودگاه و رسیدن بسته ، کالا و یا کالا های باره نظر در مقوله های مختلف صنعتی و غیر صنعتی به مشتریان و یا دیگر سرویس گیرنده ها و سرویس دهنده ها می باشد. صنعت هوایی و هوانوردی کشور شامل ارگان های سازنده هواپیما، کمپانی های اپراتور، دستگاه نظارتی،شرکت های تعمیر و حفاظت ،آموزش های خلبانی،مهمانداری و غیره می باشد.